Dersimli kadınlar hem iş hem sosyal alan hem de güvence istiyor

Duygu Kıt
duygukit@gmail.com

Dersim — Kadınlar ve LGBTİ’ler bu sene 8 Mart’ı iki yakıcı gündemle karşılıyor. ‘Aile Yılı’ ve TCK’de yapılması öngörülen düzenleme ile hedefe konan temel haklar mücadele gündemlerini oluşturuyor. Kadınların ülke genelinde iktidar ve erkek egemen politikalarla alanları her an daraltılmaya çalışılırken, artan direnişten bahsetmek oldukça önemli. Tüm bu gündemlerle beraber işsizlik ve geçim sıkıntısının giderek arttığı illerden biri Dersim. Artan yoksulluk ve istihdam sorunu kentin en önemli sorunlarından biriyken kadınların yaşadığı sorunların görünürlüğü, yerel yönetimlerin sorunları çözme hedefi muğlak. Hizmet sektörü ve İŞKUR’un geçici işleri dışında çalışma olanağı bulamayan çoğu kadın güvenceli iş istiyor. Çalışanların büyük çoğunluğunun güvencesiz olduğunu belirten kadınlar, kamusal alanlarda sadece mutfak ve hizmet işlerinde çalışmaktan şikayetçi.

“Kadınların küçük kentlerde handikapları artıyor”

Sevim Kahraman uzun yıllardır Dersim’de gazetecilik yapıyor. Kentte yaşanan birçok sorunu haberleştiriyor. Kahraman kendi gözlemiyle kadınların sorunlarını ve taleplerini şu şekilde aktarıyor: “İşsizlik ülkenin her karışında ciddi bir sorun. Fakat Dersim gibi küçük kentlerde işsizliğin önlenmesine yönelik çözümler sınırlı. İstihdam sorununun bu denli belirginleşmesinin bir yanı bu. Daha da önemlisi küçük kentlerde kadın işsizliğinin önüne geçmek için neredeyse hiçbir çalışma ve planlama söz konusu değil. Kadınlar özellikle ilçelerde adı konmamış mevsimlik işçiler gibiler. Ne bir sağlık güvenceleri ne de yıl boyu düzenli gelirle var. Birçok sektöre göre daha ağır ve düzensiz koşullarda çalışıyorlar. Tabii bunu dert edip kooperatifleşme gibi kolektif çalışmalara yüzünü dönenler var. Kadın emeğini güçlendirmeye ve değerlendirmeye çalışanlar var. Bu önemli fakat yine desteklenmediği için süreklilik sorunu yaşanıyor.”

“Ağırlaşan ekonomik şartlardan ötürü artık biz kadınların temel ihtiyacı barınmak ve geçinmek arasında sıkıştı” diyen Kahraman sözlerini şöyle sürdürüyor: “Ama bunun en imkansız olduğu küçük kentlerde kadınlar olarak başka taleplerimiz de var. 8 Mart’ı karşılarken farkındalığını daha çok amaçlayan hizmetler, eşitlik ve daha fazla sosyallik istiyoruz. Çünkü her anlamda çifte bir kapatılmışlığa uğruyoruz.”

“Yaşımdan dolayı güvenceli iş bulamıyorum”

Şermin Akgül 46 yaşında Ovacık’ta yaşıyor. Bir lokantada garsonluk yapan Akgül'ün sosyal güvencesi yok. Aynı zamanda iki çocuk annesi olan Akgül, küçük bir ilçede boşanmış bir kadın olarak ayakta durmanın zorluklarına da değiniyor. Yakın zamanda bir fabrikaya başvurduğuna ama yaş engeline takıldığını belirten Akgül şunları söylüyor: “Ovacık’ta iş bulma imkanı çok zor. Yapabileceğimiz işler kısıtlı. Hele ki bir mesleğiniz yoksa, okumamışsanız ve bir kadınsanız çok çok zor. İki çocuğumun bakımı da bende, babaları nafaka vermiyor. Okul masrafları, beslenmeleri, gıdaları, her şeyiyle şu an ben ilgileniyorum. Buradaki şartlar da çok ağır. Kış, yaz, sosyal anlamda her şey dezavantajlı. Şu an aldığım ücret asgari ücretin altında. Tek avantajım eve kira vermiyorum ama onun haricinde elektriğidir, su faturasıdır, aidatıdır, kömür parasıdır bunlar bayağı zorluyor beni.”

Kadınların istihdamının yerel yönetimlerce desteklenip desteklenmediği sorumuza ise şöyle yanıt veriyor Akgül: “Önceki belediyelerimizden kalan bir kadın kooperatifimiz var, Ovacık Doğal Kooperatifi. Ama bunlar da sezonluk, sürekli bir iş yok. Sürekliliği olmadığı için de eşinden ayrılmış veya ayrılmamış fark etmiyor herkes için çok zor, çünkü her halükârda kadın iş bulmada, yaşamını idame ettirmede zorlanıyor. Ki ülke ekonomisine baktığımız zaman artık bitme noktasında. Çocuklarımızı sağlıklı ve yeterli besleyemiyoruz bile.”